Prawo podmiotowe

Liczba teorii, za pomocą których próbowano objaśniać istotę prawa podmiotowego jest znaczna. W okresie oświecenia wysunięto pogląd, zgodnie z którym jednostce ludzkiej przysługują prawa przyrodzone. Prawo stanowione ochrania jedynie prawa podmiotowe, które wynikają z prawa naturalnego. W XIX wieku duży rozgłos uzyskały teoria woli i teoria interesu. Teoria woli – podstawą prawa podmiotowego jest określona sfera możliwości przejawiania przez jednostkę woli. Teoria interesu – prawem podmiotowym jest prawnie chroniony interes jednostki.

 Teoria umiarkowanego pozytywizmu -  wydaje się dominować we współczesnej doktrynie. Przyjmuje ona, że prawa podmiotowe są wyznaczone przez obowiązujący system prawa. Przy tworzeniu tych norm brane są pod uwagę powszechnie akceptowane wartości, które zasługują na ochronę prawną. W świetle literatury prawniczej można przyjąć, że: Prawem podmiotowym jest sytuacja prawna podmiotu (osoby fizycznej lub prawnej), wyznaczona obowiązującymi normami prawnymi, które chronią uznane prawnie interesy tego podmiotu. Podmiotowi temu przysługują określone uprawnienia, z którymi sprzężone są korelatywnie obowiązku innych podmiotów. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, ochrona tych uprawnień może być dochodzona przed sądem lub innym organem orzekającym.

 Sfera możności postępowania – zapewnia ją prawo podmiotowe danej osobie. Zależy ona od przepisów prawa przedmiotowego.

 Prawo podmiotowe ochrania interes podmiotu uprawnionego, jednakże nie może być utożsamiane z tym interesem. Interes osoby może bowiem być chroniony nie tylko przez przyznanie jej określonego prawa podmiotowego wobec innej osoby, lecz także w sposób generalny, np. poprzez wprowadzenie powszechnego obowiązku poddania się szczepieniom.

 Prawo podmiotowe wynika ze stosunku cywilnoprawnego. Elementami tego prawa są nie tylko uprawnienia. Uprawnieniom tym odpowiadają skorelowane z nimi odpowiednio obowiązku drugiej strony stosunku prawnego.

 Bardzo ważną cechą prawa podmiotowego jest jego zaskarżalność. Jeżeli strona zobowiązana naruszy prawo podmiotowe uprawnionego, uprawniony może żądać od właściwych organów państwa ochrony tego prawa.